درباره حسن توکلی، عکاس پیشکسوت مشهدی که نزدیک ۳۰ سال عاشقانه در حرم مطهر رضوی عکاسی کرد | ۴۰۰ پله بالاتر از عشق

شهرآرانیوز؛ یک دوربین عکاسی در ازای پانصد قطعه پوست آدامس خروس نشان! این سرنوشت سازترین معامله حسن توکلی در سن ده سالگی بود. رؤیای عکاس شدن را از همان روز‌هایی با خود به همراه داشت که بیشتر هم کلاسی هایش در سودای خلبانی و معلمی و پلیس شدن بودند، اما تب تند عکاس شدن او را از دوازده سالگی به شاگردی در عکاسخانه ترغیب کرد؛ جایی که در آن رفته رفته این حرفه را به شکل تجربی یاد گرفت و مشغول به کار شد. با پایان مقطع دیپلم با مدرک اقتصاد، به عنوان کتابدار وارد مجموعه آستان قدس رضوی شد، اما در سال ۱۳۶۱ به طور اتفاقی با یکی از عکاسان حرم مطهر برای عکاسی از مناطق جنگی عازم جبهه‌های نبرد شد.

آن حلقه نگاتیوی که از جنوب با خود به آستان آورد، دومین نقطه عطف زندگی حسن توکلی بود. عکس‌ها به حدی با استقبال تولیت وقت (مرحوم آیت ا... واعظ طبسی) همراه شد که به درخواست او برای ادامه خدمت در تخصص خود به کار گرفته شد و پس از آن با دوربین ۱۳۵ اف وان مسئولیت عکاسی از مؤسسات وابسته به آستان قدس رضوی را بر عهده گرفت و درنهایت به عنوان عکاس حرم مطهر به ثبت تصویر اماکن و معماری حرم مأمور شد.

آنچه حسن توکلی را در آن سال‌ها از دیگرعکاسان حرم مطهر متمایز می‌کرد، روحیه خطرپذیری و اشتیاق به ثبت قاب‌های منحصربه فرد بود، تا جایی که برای عکاسی تا ارتفاع هفتادمتری به بالای گلدسته باب الجواد (ع) می‌رفت و درحالی که دیگرعکاسان به عکاسی روی پشت بام‌ها قناعت می‌کردند، حسن توکلی مشقت و خطر بالارفتن از چهارصد پله را به شوق خلق اثری متفاوت به جان می‌خرید.

رتبه اول نخستین جشنواره فرهنگی هنری امام رضا (ع)، رتبه اول پنجمین جشنواره فیلم و عکس خراسان در شاخه عکاسی معماری و رتبه دوم مسابقه عکاسی ضریح مطهر حضرت رضا (ع) ازجمله افتخارات حسن توکلی در طول سال‌ها خدمت به بارگاه منور امام هشتم (ع) است. آثار او در مقاطع گوناگون با حضور در نمایشگاه‌های بین المللی به کشور‌هایی مانند فرانسه، هلند، قطر، بنگلادش و پاکستان نیز سفر کرد و در فراسوی مرز‌ها با استقبال همراه شد.

سال ۱۳۸۸ نیز آستان قدس رضوی از حسن توکلی به پاس چندین دهه خدمت خالصانه در دومین همایش تولید محصولات فرهنگی قدردانی کرد و در سال ۱۳۹۲ نیز به همت انتشارات به نشر، مجموعه‌ای با عنوان «صحن سپید» شامل ۳۷ اثر رنگی و سیاه وسفید از آثار حسن توکلی در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ به چاپ رسید.

کیارنگ علایی در مقدمه این کتاب درباره حسن توکلی می‌گوید: «عباراتی، چون عکاسی آماتوری (به معنای عاشقانه و از سر ذوق) نمی‌تواند در کنار عکس‌های حسن توکلی قرار بگیرد.
برای این عکاسی که در چارچوب‌های علمی نمی‌گنجد و مسیری تجربی و بر مبنای خواست و تصمیم گیری و تشخیص دلی پشت آن است، این واژه‌ها ابتر و ناقص اند.»